Coğrafiya və təbii resurslar

DAŞKƏSƏN RAYONU TİMSALINDA LANDSAT TM SENSOR TƏSVİRLƏRİNƏ ƏSASƏN MİNERALLARIN AŞKARLANMASI

 

V.M.Məmmədəliyeva, V.R.Nəsirova

Xülasə. Məqalə ferruginous mineralların yataq­la­rı­nın müəyyənləşdirilməsinə və onların meşə bitki ör­tü­yünün sağlamlığına təsir dərəcəsinə həsr edilmişdir. Tədqiqat zamanı, çoxspektral peyk şəkilləri əsasında, dəmir minerallarının ehtiyatlarının göstəricisi olan spek­tral indekslər FM nisbəti və bitki sağlamlığının dərə­cə­sini əks etdirən SIPI indeksi müəyyən edilmişdir. SIPI indeksini hesabladıqdan sonra bütün meşə bitki örtüyü sahələri üç poliqonda təsnif edildi: sağlam, zədələnmiş və məhv edilmiş. Emalın nəticələrinə əsasən deyə bilə­rik ki, 25 il ərzində sağlam meşə və bitki örtüyünün sahəsi 1273 hektar artmış, zədələnmiş – 2290 hektar azalmış və məhv edilmişlər 1 018 hektar artmışdır.

1986-2011-ci illər üçün Daşkəsən bölgəsində FM nisbət indeksinin hesablanmasına əsasən  dəmir bir­ləş­mələri üçün cədvələ əsasən bu növ mineral sağlam meşə bitki örtüyü zonasında 13,23 hektar azalmış, zədələnmiş ərazilərdə 36 hektar artmış və məhv olmuş meşələrdə 1408 hektar azalmışdır. Aldığımız nəticələrə əsasən bu növ mineralın əsasən bütün siniflərə təsir etdiyini söy­ləmək olar.

 

Açar sözlər: dəmir mineralları, meşələrin sağlamlı­ğı, multispektral təsvirlər, spektral indekslər, FM Ratio, SIPI.

 

ƏDƏBİYYAT

  1. Landsat missions. Landsat-5. URL: https://www.usgs.gov/core-science-systems/nli/landsat/landsat-5 (20 янв. 2021)
  1. Mulligan C.N., Yong R.N. and Gibbs B.F. Remediation technologies for metal-contaminated soils and groundwater: an evaluation. Engineering Geology, Vol. 60, Is. 1-4, 2001, pp 193-207. DOI: 10.1016/S0013-7952(00)00101-0
  2. Segal D. “Theoretical Basis for Differentiation of Ferric-Iron Bearing Minerals, Using Landsat MSS Data”. Proceedings of Symposium for Remote Sensing of Environment, 2nd Thematic Conference on Remote Sensing for Exploratory Geology, Fort Worth, TX, 1982, pp. 949-951
  3. United States Geological Survey. Earth Ex­plo­rer. URL: https://earthexplorer.usgs.gov (20 янв. 2021)
  4. “Indices gallery”, ArcGIS Pro, ESRI, 2018. URL: http://pro.arcgis.com/en/pro-app/help/data/imagery/indices-gallery.htm (20 янв. 2021)
  5. Кобелева Н.В., Рогачев С.А., Чичкова Е.Ф. Оценка пространственно-динамической дифферен­циации экосистем Арктических хасыреев на основе расчета спектральных индексов по данным кос­ми­ческой съемки. XVIII Всесоюзная Открытая кон­фе­ренция «Современные проблемы дистанционного зондирования Земли из космоса», Москва, 16-20 но­ября 2020 года
  6. Колесникова О.Н., Черепанов А.С. Воз­мож­ности ПК ENVI для обработки мультиспектральных и гиперспектральных данных. Геоматика, №3, 2009, c. 24-27.

 

Çapa qəbul olunub: 01 mart 2021

Məqaləni yüklə