AZƏRBAYCANDA TƏTBİQ EDİLƏN GEODEZİK PROYEKSİYALARIN DƏQİQLİYİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
M.H.Qocamanov, Ə.İ.İsmayılov
Bakı Dövlət Universiteti
Bakı ş., Z.Xəlilov küç. 23
X ü l a s ə
Təcrübi olaraq Yerin fiziki səthində, yeraltı məkanda, hətta fəzada istənilən növ mühəndisi – təsərrüfat məsələsinin həlli üçün geodezik təminat tələb olunur. Müstəqillik əldə etdikdən sonra ölkəmizin ərazisində çoxsaylı respublika əhəmiyyətli və transmilli kommunikasiya layihələri yerinə yetirilmiş və yetirilməkdədir. Transmilli kommunikasiya layihələrinin geodezik təminatı məsələləri xüsusi yanaşma və həll üsullarının işlənib hazırlanmasını tələb edir. Geodezik təminatın ən vacib elementlərindən biri koordinat sistemləridir. Koordinat sistemləri isə geodezik proyeksiyalara əsasən seçilir. Ona görə də yeni həll üsullarının işlənib hazırlanmasından əvvəl hal-hazırda istehsalatda tətbiq tapan geodezik proyeksiyaların mövcud vəziyyətinın təhlil edilməsi vacib məsələlərdəndir. Təqdim edilən məqalədə Azərbaycanda tətbiq tapan geodezik proyeksiyaların dəqiqlik göstəriciləri qiymətləndirilmiş və optimal geodezik proyeksiyanın seçilməsinə dair təkliflər verilmişdir.
Açar sözlər: transmilli kommunikasiya, geodeziya təminatı, coğrafi mərkəz, kompozisiya, kartoqrafik təhriflər, geodezik proyeksiya
ƏDƏBİYYAT
- Qocamanov M.H. Geodeziya ölçmələrinin hesablanması və tarazlaşdırılması. Bakı, 2014.- 286 səh.
- Qocamanov M.H., Cəfərova D.B., Mustafayeva E.V. Azәrbaycanin cografi mәrkәzi haqqında/ Coğrafiyanın bu günü və sabahı.Prof. M.A.Müseyibovun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş Elmi konfransın materialları. Bakı, 2007.- səh. 181-185.
- Бойко Е.Г. Высшая геодезия. Часть II. Сфероидическая геодезия: М.: Картгеоцентр-Геодезиздат, 2003. – 144 с.
- Бугаевский Л .М . Математическая картография: М.: 1998.- 400 с.
- Годжаманов М.Г. Исследования по выбору оптимальной проекции/Материалы международной научно-практической конференции: Ташкентский институт мелиорации и ирригации. – Ташкент, 2011.- 3-8.
- Морозов В.П. Курс сфероидической геодезии. Изд.2, перераб. и доп. М., Недра, 1979. – 296 с.
- Огородова Л.В. Высшая геодезия. Часть III. Теоретическая геодезия. Учебник для вузов.- М.: Геодезкартиздат, 2006.- 384 с.
- Пация А.М. Выбор проекции для территории субъекта Российской Федерации// Геодезия и картография.-2008.-№7.-с.45-48.
- Пискунов М.Е., Крылов В.Н. Геодезия при строительстве газовых, водопроводных и канализационных сетей и сооружений.- М.: 1989.- 271 с.
- Подшивалов В.П. Композиционные геодезические проекции // Геодезия и картография.-2000-№8.-с.39-43.