TRANSMILLI KOMMUNIKASIYA LAYIHƏLƏRININ GEODEZIYA TƏMINATINA QOYULAN DƏQIQLIK TƏLƏBLƏRI
M.H.Qocamanov, Ə.İ.İsmayılov
Bakı Dövlət Universiteti
akademik Zahid Xəlilov küçəsi 23, AZ1048
Xülasə. Məqalədə transmilli kommunikasiya layihələrinin geodeziya təminatına qoyulan müasir dəqiqlik tələbləri əsaslandırılır və şərh edilir. Göstərilir ki, həll edilən mühəndisi məsələnin növü və ölçmə şəraitindən asılı olaraq geodeziya təminatına qoyulan dəqiqlik tələbləri dəyişir. Dəqiqlik tələbləri çoxsaylı faktorlardan asılıdır. Ümumən orta kvadratik və yolverilən (həddi) səhvlərlə səciyyələndirilir və onlara dair xüsusi normativ sənədlər hazırlanır. Lakin hal-hazırda mövcud olan sənədlər keçmiş sovetlər dövründə hazırlandığından, bugünün tələblərinə cavab vermir. Digər tərəfdən, transmilli kommunikasiya xətlərinin geodeziya təminatına dair müddəalar həmin sənədlərdə öz əksini tapmır. Azərbaycanda transmilli kommunikasiya xətlərinin salınması yeni növ işlər olub geodezik təminatı özünəməxsus elmi və metodiki yanaşmalar tələb edir. Təqdim edilən məqalədə geodeziya təminatı meyarları, onların dəqiqlik tələblərinə təsir edən amillər, geodeziya təminatı işlərinin dəqiqliyinin qiymətləndirilməsi və digər məsələlərə baxılmış və məqalənin sonunda geodeziya təminatına qoyulan dəqiqlik tələbləri ümumiləşdirilərək cədvəl şəklində verilmişdir.
ƏDƏBIYYAT
- QOCAMANOV M.H. 2014. Geodeziya ölçmələrinin hesablanması və tarazlaşdırılması. Bakı. 280 s.
- QOCAMANOV M.H., İSMAYILOV Ə.İ. 2015. Transmilli kommunikasiya layihələrinin geodeziya təminatının xüsusiyyətləri və problemləri. Coğrafiya: nəzəriyyə, praktika və innovasiya. Respublika elmi-praktiki konfransın materialları, Bakı, s.463-468.
- İSMAYILOV Ə.İ. 2016. Transmilli kommunikasiya layihələri və onların geodeziya təminatı. Azərbaycan regionlarının coğrafi problemləri. Respublika elmi-praktiki konfransın materialları, Bakı, s.292-295.
- ГОДЖАМАНОВ М.Г. 2008. Реконструкция и развитие геодезических сетей с использованием спутниковых технологий. Москва-Баку, МБМ, 256 с.
- КЛЮШИН Е.Б., КИСЕЛЕВ М.И., МИХЕЛЕВ Д.Ш., ФЕЛЬДМАН В.Д. 2001. Инженерная геодезия. М.:Высш. шк., 464 с.
- ЯКОВЛЕВ Н.В. 1989. Высшая геодезия. М.: Недра, 445 с.