Coğrafiya və təbii resurslar

ŞƏKİ-ZAQATALA İQTİSADİ-COĞRAFİ RAYONUNDA KƏND ETNOMƏSKUNLAŞMASININ TRANSFORMASİYASI

B.Ə.Hüseynova

 

Xülasə. Məqalədə Şəki-Zaqatala iqtisadi-coğrafi ra­yonunda kənd etnoməskunlaşması, o cümlədən etnik az­lıqların məskunlaşdığı kənd qrupları və əhalisi tədqiq edilmişdir. Şübhəsiz ki, müəyyən dövrlərdə sosial-iq­ti­sadi və geosiyasi şərait ölkədə etnoməskunlaşmaya ciddi şəkildə təsir göstərmişdir. Baş verən bu sosial-iq­tisadi və siyasi dəyişikliklər, o cümlədən miqrasiyalar, kəndli əməyinə olan tələbatın mexanikləşdirilmə səbə­bindən azalması, aqrar-sənaye kompleksləri inkişaf et­dikcə yaşayış məntəqələri arasında istehsal-iqtisadi, əmək, nəqliyyat və digər fərqlərin güclənməsi nə­ti­cə­sində Azərbaycanın kənd etnoməskunlaşma sistemində əsaslı kəmiyyət və keyfiyyyət dəyişikliyi baş vermişdir. Kənd etnoməskunlaşma sistemində bu kimi fərqlərin or­taya çıxması bəzi kəndlərin ifrat dərəcədə məs­kun­la­şılmasına, bəzi kəndlərin boşalmasına və emiqra­siya­la­rın artmasına səbəb olmuşdur. Buna görə ölkənin ərazi bütövlüyü, strateji gələcəyi, multikultural dəyərlər və re­gionların davamlı inkişafı baxımından əhali məskun­laşmasının və təsərrüfatın səmərəli ərazi təşkilinin elmi əsaslarla öyrənilməsi vacibdir. Məqalədə polietnik mən­zərəsi ilə fərqlənən kənd məskənlərinin transfor­masiya­sına dair tövsiyələr və təkliflər verilmişdir.

Açar sözlər: kənd əhalisi, azsaylı etnoslar, etno­de­moqrafik inkişaf, kənd etnoməskunlşaması, kənd qrup­ları.

 

ƏDƏBİYYAT

  1. All-Union Population Census of 1926 on the Azerbaijan SSR Baku. Azerbaijan Department of Na­ti­onal Economic Accounting. 1928-29, (In Russian).
  2. Avdeev A. Population situation analysis: beyond the demographic transition in Azerbaijan. UNFPA / UNDP, Baku, 2015, 179 p., (In English).
  3. Baharlı M.H. Azerbaijan “Physical-geographical, ethnographic and economic essay”. “Azerbaijan Pub­li­shing House”, Baku, 1993, 192 p, (In Azerbaijani).
  4. Clifton M.J., Clifton A.D., Kirk P., Ljokjell R. The Sociolinguistic Situation of the Udi in Azerbaijan. SIL International, Baku, St.Petersburg, 2005, 123 p., (In En­glish).
  5. Clifton M. J., Tiessen C., Deckinga G., Mak J. The Sociolinguistic Situation of the Inghiloi of Azerbaijan. SIL International, Baku, St.Petersburg, 2005, 50 p., (In English).
  6. Eminov Z.N. Population of Azerbaijan. Baku, 2005, 560 p., (In Azerbaijani).
  7. Geography of the Republic of Azerbaijan. Volume II, Economic, social and political geography. Baku, 2015, 328 p, (In Azerbaijani).
  8. Javadov G.J. Ethnic minorities and national gro­ups of Azerbaijan. Baku, 2000, 436 p., (In Azerbaijani).
  9. Karimov R.N. Economic and geographical prob­lems of rural settlement in Shaki administrative region. Demographic development in the Republic of Azer­bai­jan: Perspectives of settlement and regional problems, ANAS, Baku, 2017, 582 p., (In Azerbaijani).
  10. Karimov R.N. Research of rural settlement in Shaki-Zagatala economic-geographical region, The works of Azerbaijan Geographical Society, № 2, Baku, 2015, p. 95-99, (In Azerbaijani).
  11. Mammadov R.M., Eminov Z.N., Eyyubov N.H. Realities of population geography: development dyna­mics, settlement, resources and perspectives // On the way to independence 25 //, Baku, 2015, (In Azerbaijani).
  12. Muradov Sh.M., Bakhish Ch.A. Ethno-demo­gra­phic processes in the Republic of Azerbaijan: historical changes and realities. Baku, 2013, 135 p., (In Azer­ba­ija­ni).
  13. Niftiyev N.M. Coexistence and multiculturalism in Azerbaijan. Baku, 2015, 408 p., (In Azerbaijani).
  14. Pashayev N.A., Eyyubov N.H., Eminov Z.N. Economic, social and political geography of the Re­pu­blic of Azerbaijan. Baku, 2010, 416 p., (In Azerbaijani).
  15. Population of Azerbaijan 2019, State Statistical Committee, Baku, 2020, 142 p., (In Azerbaijani).
  16. Population census materials in the Republic of Azerbaijan (1999). Volume IV. “Sada”, Baku, 2000, 565 p, (In Azerbaijani).
  17. Population census materials in the Republic of Azerbaijan (2009). Volume XIX. “Sada”, Baku, 2010, 629 p, (In Azerbaijani).
  18. Problems of population settlement and de­mo­gra­phic development in Shaki-Zagatala economic-geogra­phical region. ANAS. Institute of Geography. “Avropa”, Baku, 2016, 184 p., (In Azerbaijani).

 

Çapa qəbul olunub: 05 oktyabr 2021

Məqaləni yüklə