География и природные ресурсы

ЗОНА ОПАСНЫХ ЗАТОПЛЕНИЙ И МЕТОДЫ ЗАЩИТЫ СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ КУЛЬТУР В ПРИТОКЕ ДАМАРЧИН РЕКИ КИШ

Г.М.Агабалаев

Аннотация. Одна из наиболее подверженных се­ле­вым потокам в мире является южный склон Боль­шого Кав­­каза в Азербайджанской Республике. Фор­ми­рование се­левых потоков  на этих территориях бо­лее интенсивное. Это связано с проливными дождями, и быстрым таянием снега за короткий про­межуток времени, с повышением тем­пературы. В настоящее время площадь селевого по­тока уве­ли­чи­лась в 2-2,5 раза по сравнению с 1940-70 го­да­ми. По этой причине мы провели мониторинг с целью оп­ре­деления территорий, вовлеченных в формирование се­лей в Шекинском районе и вызвавших наиболее опас­ные сели, и достигли определенных резуль­та­тов. Сущест­вует большая вероятность того, что ис­следуемая нами река Киш будет затоплена притоком Дамарчин. Очень важно своевременно принять ме­ры по борьбе с селевыми потоками. Полученные результаты в ходе проделанной работы имеют боль­шое научное значение.

Ключевые слова: река Киш, борьба с наводнениями, поймы, русло, сельское хозяйство.

ЛИТЕРАТУРА

  1. Əhmədov A. Kiş çayı yatağının dəyişmə va­ri­asi­yası. “Elm və həyat” elmi-populyar jurnal, №2. Bakı, 2007, s. 22-26.
  2. Əlizadə Z.M., Mustafabəyli H.L. Şəki rayonu əra­­zisində ehtimal olunan təbii dağıdıcı hadisələr, eko­lo­ji şərait və problemlər / “Şəki-Zaqatala bölgəsinin tə­bii dağı­dıcı hadisələri və regionun inkişafının eko­coğ­ra­fi prob­lem­ləri” elmi praktik konfrans. Şəki, 2005, s. 18-24.
  3. Əyyubov Ə.C., Hacıyev Q.Ə. Azərbaycan SSR-in iqlim ehtiyatları. Bakı, Elm, 1984, 131 s.
  4. Əyyubov Ə.C., Quluzadə B.Ə., Nəbiyev H.L., Məmmədov C.H.. Kiş və Şin çayları hövzələrinin selləri. Bakı, Elm, 1998, 215 s.
  5. Həsənov A.B., Əlizadə Z.M., Allahverdiyev S.S. Çaylarda sel və daşqın hadisələrinin riyazi model­ləş­di­ril­məsi və proqnozlaşdırılması. Bakı, Apostroff, 2012, 126 s.
  6. Mərdanov İ.E. Böyük Qafqazın cənub yama­cında sellərin inkişafının geomorfoloji şəraiti. Bakı, Elm, 1978, 77 s.
  7. Mustafabəyli H. Azərbaycanın Şəki-Zaqatala böl­gəsinin təbii resurslarının landşaft dioqnostik və iqtisadi xü­susiyyətləri. Şəki, Şəki REM-nin mətbəsi, 2020, s. 372
  8. Mustafabəyli H., Məmmədov Y. Kiş çay höv­zə­sində sel hadisələri və onlara qarşı mübarizə təd­bir­ləri. Ba­kı, Nurlan, 2010, 159 s.
  9. Nəbiyev N.Ə., Vəliyev N.A. Təbii sərvətlər və eko­loji mühit. Bakı, Maarif, 1987, 297 s.
  10. Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu. Azərbaycan Res­publikasının regional coğrafi problemləri. Bitki ör­tü­yü. B.Ə.Budaqovun redaktəsi ilə. Bakı, Nafta-Press, 2003, s. 99-110.

Принята к публикации: 05 октября 2021 г.

Скачать статью