AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA EROZİYA TƏHLÜKƏLİ TORPAQLARIN EKOİQTİSADİ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ

A.Ş.Cərullayev

Bakı Dövlət Universiteti

Z.Xəlilov küç., 23, Az 1148, Bakı, Azərbaycan

[email protected]

X ü l a s ə

Eroziya prosesinə uğrayan, həmçinin eroziya təhlükəli torpaqların key­fiy­yət və kəmiyyət göstəricilərinin qiymətləndirilməsi, aqrolandşaftların yara­dılması, onlardan istifadə respublikada ərzaq təhlükəsizliyinin həllində da­ya­nıqlı aq­rokomplekslərin inkişaf etdirilməsinə təkan verir. Məqalənin məqsədi regio­nun torpaqlarına diqqəti cəlb etmək, təbii ehtiyatlara mütəmadi nəzarət etmək və yerli ekositemdə dəyişiklikləri, onların səbəblərini araşdırmaqdır. Elmi təd­qiqat işinin istiqaməti, mürəkkəb və çətin təbii şəraitə malik dağlıq ərazilərdə eroziya prosesinin intensiv gedişatını nəzərə alaraq fiziki coğrafi rayonlaşma sxeminə əsaslanmışdır. Dağ landşaftları daha çox eroziya təh­lü­kəli oldu­ğun­dan yamaclarda terraslar salınmalıdır, yarğanlar doldurulmalıdır və başqa eko­loji-meliorativ tədbirlər həyata keçirilməlidir.

Açar sözlər:

eroziya təhlükəli, ekoiqtisadi, qobu-yarğan, münbitlik, antropogenmeliorasiya

ƏDƏBİYYAT

1. Cərullayev A.Ş. Azərbaycanda eroziya təhlü­kəli tor­paqların müasir geoekoloji vəziyyəti-Coğ­rafiya fakültəsinin 60 illik yubileyinə həsr olunmuş konfrans materialları, Bakı, 2005.
2. Cərullayev A.Ş. Azərbaycanda Eroziya­şü­naslıq elminin inkişaf istiqamətləri. AMEA-Azər­baycan Coğ­rafiya Cəmiyyətinin əsərləri, Bakı, 2013, səh 61-68.
3. Cərullayev A.Ş. Təbii dağıdıcı hadisələr və eko­co­ğrafi problemlər. AMEA Coğrafiya İnsti­tu­tunun kon­frans materialları, Şəki, 2006. səh 69-78.
4. Mərdanov İ.İ., Ağayev T.D. Fiziki-coğrafi rayon­laşdırma, Bakı, 2012, 160 s.
5. Jarullayev A.Sh. Degradation soil and ero­sion pro­cess the Azerbaijan Republic –IGU Re­gi­onal Con­fe­rence. “Bridging Diversity Globalizing World”, Israel, Tel-Aviv, 2010 July. pp 11-16.
6. Jarullayev A.Sh. Elaboration of regional scheme regarding the Greater Caucasus complex agriculture de­velopment on landscape-ecological basis. -Сборник на­учных статей по итогам ра­боты Международного науцного форума – На­ука и инновации-совре­мен­ные концепции. Журнал «Научный обозреватель» Том 2. Мос­ква 2020 стр. 127-138.
7. Мустафаев Х.М. «Развитие эрозионных про­цессов на южном склоне Большого Кавказа и основы борьбы с ними». Изд. Баку, 1975, 228 стр.

Çapa qəbul olunub: 15 dekabr 2021

Məqaləni yüklə