Coğrafiya və təbii resurslar

SELLİ ÇAY HÖVZƏLƏRİNDƏ ƏHALİ MƏSKUNLAŞMASINA SEL TƏHLÜKƏSİ TƏSİRİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ (Kişçay-Dəmiraparançay hövzələrinin timsalında)

S.O.Ələkbərova1, S.Q.Məmmədov2, Z.Ə.Həmidova1, L.A.İsmayılova3

AMEA akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu1,  ARDNŞ2, ARDNSU3

Xülasə. Məqalədə Kişçay və Dəmiraparançay hövzələri arası ərazidə baş verən sel hadisələri ətraflı təd­qiq edilmiş, statistik rəqəmlərin müqayisəli təhlili, xəritələşdirmə və digər metodlar ilə qeyd edilən ərazidə sellərin təsərrüfata təsiri öyrənilmiş, çöl tədqiqatları əsasında məskunlaşma areallarında sel təhlükəsi müəyyənləşdirilmişdir. Məsafədən zondlama və CİS texnologiyaları sellərin vurduğu zə­rərlərin öyrənilməsinə tətbiq edilmiş, onun təsərrüfat sahələrinə təsiri, iqtisadi gərginlik dərəcəsi və s. meyarlar da nəzərə alınmaqla hövzə təhlili prinsipinə əsasən qiymətləndirilmə aparılmışdır.

ƏDƏBİYYAT

  1. Abduyev M.A. Antropogen yüklənməyə görə çay hövzələrinin ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirilməsi (Azərbaycan Respublikası daxilində) // AMEA-nın Xə­bərləri. Yer elmləri seriyası, 2007, № 3, s. 93-98.
  2. Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər), DSK, Bakı: 2009, yanvar, 678 s.
  3. Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı. “Respublika” qəz., Bakı: 2009, 16 aprel, s. 3-16.
  4. Azərbaycanın statistik göstəriciləri, DSK, Bakı: 1992-2008, 217 s.
  5. Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Na­zirliyinin illik hesabatları (2007-2011-ci illər).
  6. Azərbaycanın demoqrafik göstəriciləri, 2009, DSK, Bakı: 2010, 435 s.
  7. Azərbaycanın regionları 2009, DSK, Bakı: 2010, 654 s.
  8. Azərbaycanın əhalisi. Bakı: 2016. 132 s.
  9. Ализаде Э.К., Кулиева С.Ю., Тарихазер С.А. Оценка степени пораженности геокомплексов юж­ного склона Большого Кавказа оползневыми проче­сами / Şəki-Zaqatala bölgəsinin təbii dağıdıcı hadisələri və regionun inkişafının ekocoğrafi problemlərinə həsr olunmuş elmi-praktik konfransın materialları. Шеки: 2005, с. 63-65
  10. Будагов Б.А., Алиев А.С. Природно-разруши­тельные явления южного склона Большого Кавказа и меры борьбы с ними // Известия АН Азерб. ССР, серия наук о Земле, 1984, № 2, с. 66-74
  11. Будагов Б.А., Ализаде Э.К., Тарихазер С.А. Современные тенденции развития стихийно-разру­шительных процессов и оценка экогеоморфо-логи­ческой опасности (на примере южного склона Большого Кавказа) / Şəki-Zaqatala bölgəsinin təbii dağıdıcı hadisələri və regionun inkişafının ekocoğrafi problemlərinə həsr olunmuş elmi-praktik konfransın materialları. Шеки: 2005, с. 25-29
  12. Будагов Б.А., Бабаханов Н.А. Природные разрушительные явления и их экономические пос­ледстивие (на примере Республики Азербайджан) // Стихийные природные процессы: географические, экологические и социально-экономические аспекты. М.: 2002. с. 168-178
  13. Будагов Б.А., Мамедов Р.М., Ализаде Э.К. Природные и антропогенные катастрофы на тер­ритории Азербайджана // Известия НАН Азербай­джана, серия наук о Земле, № 1, 2008, с. 121-133
  14. Будагов Б.А., Микаилов А.А., Ализаде Э.К., Алиев А.С. Морфоструктурный анализ рельефа Азербайджанский части Большого Кавказа // Гео­морфология. М.: 1984, № 4, с. 47-53.
  15. Будагов Б.А., Сафаров С.Г. Селевые явления на южным склоне Большого Кавказа и гидрометеорологицеские факторы их формирования // Известия РАН, серия географическая. Баку: 2010, № 2, с. 116-121.
  16. Ələkbərova S.O. Azərbaycan Respublikasının təsərrüfatına sel hadisəsinin təsirinin iqtisadi-coğrafi tədqiqi // Coğrafiya elm. üzrə fəsəfə doktoru ….. dis. av­torefeat, Bakı 2012, s. 24.
  17. Mahmudov R.N. Azərbaycanın sel təhlükəli çay­larının kataloqu. Bakı: 2008, 106 s.
  18. Mərdanov İ.E. Böyük Qafqazın cənub yamacın­da sellərin inkişafının geomorfoloji şəraiti (Azərbaycan SSR ərazisində). Bakı: 1978, Elm, 77 s.
  19. Mərdanov İ.E., Quluzadə V.Ə. Böyük Qafqazın cənub yamacında ekzodinamik proseslərin ekoloji mü­hitə təsiri / Şəki-Zaqatala bölgəsinin təbii dağıdıcı hadi­sələri və regionun inkişafının ekocoğrafi problemlərinə həsr olunmuş elmi-praktik konfransın materialları. Şəki: 2005, s. 61-63
  20. Каталог селеопасных рек на территориях Се­верного Кавказа и Закавказья. Тбилиси 1969, с. 191-199

Məqaləni yüklə