Coğrafiya və təbii resurslar

ABŞERON YARIMADASINDA HAVANIN MAKSİMAL VƏ MİNİMAL TEMPERATURLARININ DƏYIŞMƏ TENDENSIYASININ QİYMƏTLƏNDIRILMƏSİ

S.H.Səfərov1, F.S.Dadaşova2

1.Milli Aviasiya Akademiyası. Bakı, Binə qəs., 25-ci km

2.Hidrometeorologiya Elmi Tədqiqat  İnstitutu, H. Əliyev pros., 10

[email protected]

Xülasə. Son onilliklərdə regional iqlim dəyişmələrinin tədqiqində havanın temperaturunun  maksimal və minimal qiymətlərindən daha tez-tez istifadə edilir. Bu baxımdan təqdim olunan məqalədə Abşeron yarımadasında havanın maksimal və minmal temperaturlarının müasir dəyişmə tendensiyasının qiymətləndirilməsi aparılmışdır. Bunun üçün 1955-2014-cü illər üzrə Maştağa və Sumqayıt HMS-lərdə müşahidə olunmuş havanın maksimal və minimal temperaturlarının ortaaylıq qiymətlərindən istifadə olunmuşdur. Müəyyən edilmişdir ki, dünyanın bir çox regionlarında olduğu kimi, Abşeron yarımadasında da son 10 illiklərdə müşahidə olunan istiləşmə minimal temperaturların daha intensiv artması hesabına baş verir.

ƏDƏBİYYAT

  1. Səfərov S.H., Mahmudov R.N. Müasir iqlim də­yişmələri və Azərbaycan. Ziya NPM, Bakı,  2011,  310 s.
  2. Виноградова Г. М., Завалишин Н. Н., Кузин В. И. Внутривековые изменения климата Восточной Сибири //Оптика атмосферы и океана. – 2002. – № 5–6. – c. 408–411.
  3. Кочугова Е. А., Кошкин Д. А. Тенденции изме­нения годовых экстремумов приземной температу­ры воздуха на территории Иркутской области//,
  4. Сафаров С.Г., Сафаров А.С. Многолетняя тен­денция изменения ночных и дневных сумм атмос­ферных осадков на Большом Кавказе (в пределах Азербайджанской Республики). “Сборник научных трудов Института Водного Хозяйства им. Ц. Ми­рцхулава” Тбилиси, 2014, №69, с.240-246.
  5. Сулейманов Т.И., Сафаров С.Г., Рамазанов Р.Г. Оценка пространст­вен­но-временной измен­чив­ости экстре­маль­ных величин температуры воздуха в теплом периоде года на северо-восточном склоне Ма­лого Кавказа (в пределах Азербайджанской Рес­публики). “Вестник Российского Университета дружбы народов, сер. Экология и безопасность жизнедеятельности” Москва, №4, 2016, с.66-74.
  6. Caesar J., Alexander L., Vose R. Large-scale changes in observed daily maximum and minimum tem­peratures: Creation and analysis of a new gridded data set Hadley Centre for Climate Prediction and Research, Met Office, Exeter, UK //Journal of geophysical re­search, 2006. Vol. 111. doi:10.1029/2005JD006280, 2006
  7. Karl Th.R., Jones Ph.D., Knight R.W., Kukla G., Plummer N., Asymmetric Trends of Daily Maximum and Minimum Temperature//Bulletin of the American Meteorological Society. Vol.74, No.6. June 1993. pp. 1007-1023.
  8. Robeson Sc.M. Trends in time-varying percentiles of daily minimum and maximum temperature over North America//Geophysical research letters, Vol.31, 2004. L04203, doi:10.1029/2003GL019019.

Məqaləni yüklə