LƏNKƏRAN ÇAYI HÖVZƏSİNİN ÜFÜQİ PARÇALANMASININ MORFOMETRİK TƏHLİLİ

M.G.Alməmmədli

Sumqayıt Dövlət Universiteti

AZ5008, 43-cü məhəllə, Sumqayıt, Azərbaycan

[email protected]

X ü l a s ə

Üfüqi parçalanma göstəricilərinə nəzər saldıqda belə nəticəyə gəlmək olar ki, üfüqi parçalanmanın qiymətinə erozion şəbəkə ilə yanaşı, ayrılmış yamac- ların sahəsi də təsir göstərir. Belə ki, üfüqi parçalanmanın qiymətinə həm ero- zion şəbəkə, həm də onun yayıldığı sahə təsir göstərir. Parçalanmanın sıxlığı xəritəsinin analizi göstərir ki, bu xətlərin kəmiyyət göstəricilərinin köməyi ilə relyef elementlərinin endogen proseslərlə əlaqəsini müəyyən etmək çətinlik törədir. Parçalanmanın sıxlığının xarakteri, əsasən, relyefi təşkil edən süxur- ların litoloji-petroloji tərkibi xüsusiyyətləri, atmosfer yağıntılarının miqdarı və relyefin meyilliyi ilə əlaqədardır. Tədqiqat işində Lənkərançay hövzəsinin rel- yef şəraitinin qiymətləndirilməsi məqsədilə həyata keçirilmiş morfometrik tədqiqatların nəticələri ümumiləşdirilmiş və əsas göstəriciləri təhlil edilmişdir. Bu məlumatlar ərazinin relyefinin parçalanma dərəcəsinin araşdırılması zama- nı faktiki material kimi elmi əhəmiyyətə malikdir və təsərrüfat planlaşdırma- sında, ekzogen proseslərin öyrənilməsində və morfoskulpturların xəritələşdi- rilməsində istifadə edilə bilər.

Açar sözlər: relyef, yamac, meyillik, morfometrik təhlil, üfüqi parçalanma

ƏDƏBİYYAT

1. Tanrıverdiyev X.K. Relyef təbii sərvətdir. H. Əli­yevin 95 illiyinə həsr edilmiş konfrans mate­ri­alları. Ba­kı, 2002, səh.188-189.
2. Антипцева Ю.О., Думит Ж.А. Морфомет­ри­ческий анализ рельефа с использованием ГИС-тех­нологий при оценке рекреационного потенциала Ла­гонакского нагорья (северо-за­падный Кавказ). Гео­морфология, 2009, № 1, с. 45-50
3. 3. Симонов Ю.Г. Геоморфология: Мето­до­логия фундаментальных исследований // СПб, Питер, 2005. 427 с.
4. 4. Пириев Р.X. Методы морфометрического ана­лиза рельефа (на примере территории Азер­бай­джана), Баку, «Элм», 1985, 120 с.
5. Мехбалиев М.М. Морфометрическое ис­сле­дование рельефа в рекреационных целях. Изв. РГО, т. 133, вып. 6, 2001, с.76-80.
6. 6. Нетребин П.Б., Шевела С.Ю., Погорелов А.В. Исследование морфологической струк­ту­ры рельефа Большого Кавказа на основе циф­ровой модели ASTER GDEM // Мат. IV конф. молодых ученых “Геоинформационные техно­логии и космический мониторинг” Ростов-на-Дону, 2011, c. 166-172.
7. Халилов Г.А. Природные памятники Азер­бай­джана и экотуризм. Панорама Азер­бай­джана, 4 (21), Баку, 2006, с.32-33

Çapa qəbul olunub: 15 dekabr 2021

Məqaləni yüklə