İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİNİN AZƏRBAYCANIN ARİD VƏ SEMİARİD ZONALARININ SƏRHƏDLƏRİNƏ MÜMKÜN TƏSİRİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
X.Ş.Rəhimov, M.S.Həsənov, U.R.Tağıyeva
Xülasə. Məqalədə əldə olan məlumatlara və gözlənilən iqlim dəyişmələri haqqında ssenarilərə əsasən Azərbaycanın arid və semiarid zonalarının keçmişdə, indi və gələcəkdəki şəraiti təhlil edilir. Bu ərazilərin iqlim sərhədləri və sahələri müəyyən edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, iqlimin gələcəkdə aridləşməsi səhralaşma proseslərinin daha da intensivləşməsinə səbəb olacaqdır. Yarımsəhra və quru çöl landşaftlarının yuxarı sərhədləri dağlara doğru irəliləyəcəkdir ki, bu da onların sahələrinin artması ilə nəticələnəcəkdir.
ƏDƏBİYYAT
- Эйюбов А.Д. Агроклиматическое районирование Азербайджанской ССР. Изд. АН Азербайджанской ССР. Баку, 1968,187 с.
- Рагимов Х.Ш. Оценка воздействий изменения климата на процессы опустынивания и разработка мер адаптации к ним. Первое Национальное Сообщение Азербайджанской Республики по Рамочной Конвенции ООН об Изменении Климата. Фаза 2. Меры укрепления потенциала по изменению климата в приоритетных областях экономики Азербайджана. Баку. 2001, с. 51-55
- Azərbaycan Respublikasının aqroiqlim atlası. Bakı. 1993, 104 s.
- Budaqov B.Ə., Qəribov Y.Ə. Təbii landşaftların antropogenləşməsinin əsas istiqamətləri. Azərbaycan Respublikasının konstruktiv coğrafiyası. C.3. Bakı, Elm, 2000
- Qəribov Y.Ə. Təbii landşaftların antropogen yüklənməsinə görə qruplaşması. Azərbaycan landşaftlarının və geomorfologiyasının problemləri. Bakı, 1999
- Ələkbərov K.Ə. Azərbaycanda torpaq eroziyası və onunla mübarizə. Azərb. SSR-i EA nəşriyatı. Bakı, 1961
- Алекперов К.Ф. Почвенно-эрозионная карта и охрана земель. ГУГК. М. 1980
- Мамедов Г. Земельная реформа в Азербайджане. Баку, 2000
- Климат Азербайджана (под ред. Э.М.Шихлинского и А.А.Мадатзаде). Изд. АН Азербайджанской ССР. Баку,1968, 342 с.
- Шашко Д.И. Климатические условия земледелия Центральной Якутии. Изд. АН СССР, М., 1961, 257 c.
- Селянинов Г.Т. Перспективы субтропического хозяйства СССР в связи с природными условиями. Гидрометеоиздат. Л., 1961, 195 c.
- Rəhimov X.Ş. Azərbaycan ərazisində müasir və gözlənilən təbii rütubətlənmə şəraiti. Coğrafiya və təbii resurslar. Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin əsərləri. Bakı, 2015, №1, 41-48 s.
- Первое Национальное Сообщение Азербайджанской Республики по Рамочной Конвенции ООН об Изменении Климата. Баку. 2000, 88 с.
- BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına İkinci Milli Məlumat. Bakı. 2010, 94 s.
- Эйюбов А.Д., Велиев С.С., Рагимов Х.Ш. О возможных опасных последствиях совпадения направленности климатических аномалий разного генетического происхождения. Изв. АН Азербайджана, сер.наук о Земле, 1999, N 3.