QARABAĞ REGİONUNUN GÜNƏŞ VƏ KÜLƏK ENERJİSİ EHTİYATLARI

R.H.Qardaşov, E.R.Qardaşov, N.S.İmamverdiyev

¹Elm və Təhsil Nazirliyi akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu

[email protected]

DOI: 10.59423/gnr.2023.26.45.013

Xülasə. Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş Qarabağ bölgəsində günəş və külək enerjisinin po­ten­sialı qiymətləndirilir. İndi bölgədə şəhər və kəndlərin dağılmış infrastrukturunun intensiv bərpası davam et­di­rilir və yaşıl texnologiyaların tətbiqi pri­ori­tet məsələdir. Bölgə ərazisinin 28%-nin yüksək günəş enerji po­ten­sialına (1501-1607 kVt/m²/il) malik olduğu göstərilir. Bu ərazinin yalnız 1%-nin günəş enerji potensialı təqribən 10 milyard kVt/saat təşkil edir ki, bu da 2022-ci ildə Azərbaycan Respublikasında isteh­sal olunan elektrik enerjisinin 35%-ni təşkil edir. Kəl­bəcər-Laçının ən küləkli ərazilərinin 10%-də orta illik külək enerjisi 35, 50 və 100 metr hündürlüklərdə uy­ğun olaraq 610 Vt/m², 673 Vt/m² və 764 Vt/m²-dır. Külək ener­ji­sinin texniki potensialı təqribən 3 milyard kVt/il-dir. İl­kin he­sablamalara görə, bölgədə külək ener­jisi istehsalı üçün kiçik ölçülü külək turbinləri qu­raşdırılması iqtisadi ba­xımdan daha səmərəlidir.

Açar sözlər: Qarabağ regionu, günəş enerjisi, külək enerjisi, enerji ehtiyatları, külək turbinləri, enerji sə­mə­rəsi.

ƏDƏBİYYAT

1. Gardashov E.R. Development of software for calculation of optimal direction of solar panels during “time of use” in regions with complex topography. In: Technology audit and production reserves, 2022, 6 (1/68), pp. 30-34. doi:10.15587/2706-5448.2022.271440.
2. Global Solar Atlas. (2023, 1 December) Available at: https://globalsolaratlas.info/map
3. Global Wind Atlas. (2023, 1 December) Available at: https://globalwindatlas.info/en
4. Hoxha B., Shesho I.K., & Filkoski R.V Ana­lysis of Wind Turbine Distances Using a Novel Techno-Spatial Approach in Complex Wind Farm Terrains. Sustainability2022, 14(20), 13688.
5. Hulio Z.H. Assessment of Wind Charac­te­ris­tics and Wind Power Potential of Gharo, Pakistan. Hindawi, Journal of Renewable Energy. Volume 2021, Article ID 8960190, 17 p, https://doi.org/10.1155/2021/8960190.
6. Kim H.G., Kang Y.H., & Kim J.Y.. Evaluation of wind resource potential in mountainous region considering morphometric terrain characteristics. Wind Engineering. (2017). 41 (2). pp. 114-123. doi: 1177/0309524X16689445
7. World Energy Outlook 2022. (2023, 1 De­cem­ber) Available at: https://www.iea.org/reports/world-energy-outlook-2022

Çapa qəbul olunub: 20 dekabr 2023

Məqaləni yüklə

R.H.Qardaşov, E.R.Qardaşov, N.S.İmamverdiyev – Qarabağ regionunun günəş və külək enerjisi ehtiyatları. Coğrafiya və təbii resurslar, №2 (20), 2023, səh. 91-96.