AZƏRBAYCAN GEOMORFOLOGİYASININ BƏZİ PROBLEMLİ MƏSƏLƏLƏRİ

A.S. Səfərov

Xülasə

Azərbaycan geomorfologiyasının qarşıda duran mühüm məsələlərindən biri geomorfoloqların uzun illər əməyinin bəhrəsi olan “Azərbaycanın geo-morfoloji xəritəsi”, “Azərbaycanın paleorelyefi” (mo-noqrafiya) və “Üç dilli izahlı geomorfoloji terminlər lüğəti”nin çap olumasıdır. Respublikanın inzibati rayonları üzrə ekogeomorfoloji şəraiti əks etdirən iri miqyaslı geomorfoloji xəritələrin və Respublika əra-zisində inkişaf etmiş dağıdıcı təbii antropogen ekzo-dinamik və seysmotektonik prosesləri və relyef for-malarını əks etdirən iri miqyaslı xəritələr toplanan atlasın tərtibi çox aktualdır. Bakı şəhərinin və bir sıra maraqlı ərazilərin ekogeomorfoloji və relyefinin este-tikası baxımından öyrənilməsi perspektivlidir. Məsələn, cavan dəniz çöküntüləri ilə basdırılan çay yataqları, deltalar, sahil silsiləsi, qayalıqlar və s. neft və qaz struktur yataqlarının əmələ gəlməsi üçün perspek-tivlidir. Respublika ərazisinin bütün destruktiv ekzogen və antropogen prosesləri əks etdirən ümumiləşdirilmiş irimiqyaslı xəritəsini tərtib etmək lazımdır. Bakı şəhəri və ətraf ərazilərin ekogeomorfologiyası xüsusi aktuallıq kəsb edir. Azərbaycan ərazisinin relyefinin estetikası müstəqil tədqiqata cəlb olunmalıdır. Hələ ki, Xəzər dənizinin səviyyəsindəki tərəddüdlər və gələcəkdə baş verə biləcək nəticələri uyğunsuzluqlara səbəb ola bilər.

Açar sözlər: neft və qaz yataqları, irimiqyaslı geo-morfoloji xəritələr, antropogenləşmə, relyef estetikası, Xəzər dənizi səviyyəsindəki dalğalanmalar.

ƏDƏBİYYAT

1. Ширинов Н.Ш. Новейшая тектоника и развитие рельефа Кура-Араксинской депрессии // Баку, «Элм», 1975.
2. Сафаров А.С. Палеогеоморфология и морфоструктурный анализ Юго-Восточной Ширвани и смежных территорий // Автореф. дисс. канд. геогр. наук, Баку, 1986.
3. Танрывердиев Х.К. Палеогеоморфология Куринской межгорной впадины (в пределах Азербайджана) // Баку, 2002.
Coğrafiya və təbii resurslar, №1 (16), 2022
69
4. Гаджиев В.Д. Палеогеоморфология облас-тей мезокайнозойского вулканизма Нахчывани и Талыша // Баку, 1999.
5. Халилов Г.А. Морфоструктуры восточной части Малого Кавказа (Анализ рельефа: вопросы теории и практики) // Баку, 1999, 277 с.
6. Budaqov B.Ə. Səməd Vurğun poeziyasında təbiət // Azərb. SSRİ EA Xəbərləri, ictimai elmlər seriyası. 1961, № 3.
7. Budaqov B.Ə. Nizami əsərlərində təbiət// Ədəbiyyat və incəsənət. 1980.
8. Budaqov B.Ə. Təbiət və poeziya // Bakı. “Elm”, 1992.
9. Tanrıverdiyev X.K. Azərbaycanda geomorfoloji tədqiqatların gələcək istiqamətləri haqqında. “AMEA Xəbərləri”, 2007, № 1, стр. 95-99.

Çapa qəbul olunub: 20 may 2022

Məqaləni yüklə