AĞSUÇAY HÖVZƏSİNİN DAĞ MEŞƏ EKOSİSTEMLƏRİNİN ANTROPOGEN TRANSFORMASİYASININ ƏSAS İSTİQAMƏTLƏRİ

S.Ş.Atakişiyev

AMEA akad. H.Ə.Əliyev ad. Coğrafiya İnstitutu

AZ 1143, Bakı, H.Cavid pr., 115

[email protected]

X ü l a s ə

Məqalənin girişində meşələrin əhəmiyyəti, Azərbaycan ərazisində olan meşələrin sahəsi, hündürlük üzrə paylanması haqqında qısaca məlumat verilir. Məqalədə Ağsuçayın yuxarı hissəsində meşə ekosistemlərinin ilkin vəziyyəti və sonradan antropogen transformasiyaya uğramış vəziyyəti müqayisəli şə­kildə təhlil edilmişdir. Ayrılmış nümunə sahələrində meşə ekosistemlərinin antopogen transformasiyaya uğramasının səbəbləri, istiqamətləri və onların landşaft-ekoloji nəticələri dolğun şəkildə göstərilib. Tədqiqat ərazisi dağlıq olduğundan (dəniz səviyyəsindən hündürlük 750-2200 m) burada formalaşan ağaclar tərkib baxımından çox əhəmiyyətli ağac növlərinə sahibdir. Antro­po­gen transformasiyanın nəticəsi olaraq meşələrin qırılması və məhv edilməsi nə­ticəsində çılpaqlaşmış yamaclarda sürüşmə ocaqlarının formalaşması, in­kişafı və getdikcə sahələrini genişləndirməsi öz əksini tapmışdır.

Açar sözlər:

meşə, plantasiya, şiblək, meşə ekosistemləri, transformasiya, meşənin doluluğu

ƏDƏBİYYAT

1. Azərbaycan Respublikası coğrafiyası. III Cild, Regional coğrafiya. Bakı, 2015, s. 43-158.
2. Əliyev H.Ə. Böyük Qafqazın şimal-şərq his­səsinin (Azərbaycan ərazisi) meşə və meşə bozqır tor­paqları. Bakı : Azərb. SSR EA nəşr, 1964, 260 s.
3. Xəlilov M.Y. Azərbaycanın meşə ekosistem­lə­rinin antropogen transformasiyası. AMEA, “Yer Elm­ləri”, “Xəbərlər”, 2016 №1 s. 98-102
4. Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M,Y, Azərbaycan me­şələri. Bakı “Elm” nəşriyyatı, 2002, 472 s.
5. Məmmədov M.S., Əsədov K.S., Məmmədov F.M. Dendralogiya. Bakı- 2000.
6. Воейков А.И. Воздействие человека на при­роду. Изд. АН СССР. М.,1963. с.220-251
7. Зангиев М.Г. Современное состояние горных ши­роколиственных лесов южных склонов Большого Кавказа и перспективы их использования в народ­ном хозяйстве. Труды заповедников Азербайджана. Вып.4, Баку: Азерб. Гос. Изд., с 1977, с 18-64
8. Прилипко Л.И. Антродинамические сукцессии кустарниковых формаций Азербайджана. // Матер. По динамике растительного покрова. (Докл. На межвузов. Конф. В сентябре 1968 ). Владимир, 1968. с. 76-78.
9. Прилипко Л.И. Лесная рaстиельность Азер­байджана. Баку:. АН Азерб. ССР. 1954, 485 с.
10. Халилов М.Ю. Некоторые данные об отри­ца­тельном влиянии неблагоприятных погодных усло­вий на древесную и кустарниковую растительность южного склона Большого Кавказа. // Тр. Ин-та географии АН Азерб. ССР. «Горно-лесные почвы и охрана лесов». Т.19.Баку: Элм, 1979. С.152-155.

Çapa qəbul olunub: 15 dekabr 2021

Məqaləni yüklə