GEOİNFORMASİYA VƏ AEROKOSMİK TEXNOLOGİYALARDAN İSTİFADƏ ETMƏKLƏ ƏHALİNİN HƏYAT KEYFİYYƏTİNİN MONİTORİNQİ

N.R.Cəfərova

Xülasə. Bölgələrdə əhalinin həyat keyfiyyətini ki­fayət qədər göstərməyə və müqayisə etməyə, dina­mika­sını izləməyə, bu sahədəki müsbət və mənfi dəyi­şik­lik­ləri təhlil etməyə imkan verən kartoqrafik vasitələrin olması cəmiyyətin həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün idarəetmə qərarlarının səmərəliliyinin artı­rıl­ması­na kömək edən vacib şərtlərdən biridir. Tədqiqat zamanı cəmi əhalinin rifahının maddi səviyyəsi, həyatının təbii və sosial mühitinin rahatlığı, sosial, mənəvi və fiziki sağlamlığı göstəriciləri ilə qiymətləndirilmişdir. Əha­li­nin həyat keyfiyyətini göstərmək üçün təbii və sosial-iqtisadi sistemlərin rəqəmsal xəritələşdirmə metod­la­rın­dan istifadə edilmişdir. Bu yazıda Azərbaycanın Xəzər iqtisadi rayonunun sosial-iqtisadi sisteminin inkişafının xəritələşdirilməsinin metodları və yolları müzakirə olu­nur. Bu əsərdə yaradılan araşdırılmış bölgənin rəqəmsal geoinformasiya modeli arasındakı fərq, əvvəlki vəziy­yəti yenidən yaratmaq və coğrafi informasiya sistem­lə­rindəki məlumatların təhlili və görselləşdirilməsi üçün müxtəlif vasitələrdən istifadə edərək yeni göstəricilər fo­nunda təhlil etmək qabiliyyətidir.

Açar sözlər: kartoqrafiya, sistemlər, keyfiyyət, əha­li, metodlar, iqtisadiyyat.

ƏDƏBİYYAT

1. Берлянт А.М. Геоинформационное кар­то­гра­фирование, М.: 1997, 64 с.
2. Виноградов Б.В. Аэрокосмич. мониторинг эко­систем. -М.: 1984.-320 с
3. Геоинформатика. Уч. для студ.  ВУЗ-ов./ А.В. Кошкарёв, Е.Г. Капралов, В.С. Тикунов и др., М.: Изд.центр “Академия”, 2005,480с.
4. Джафарова Н.Р. Аэрокосмический монито­ринг прибрежных территорий для экологического и социально-экологического картографирования. “Creativity of youth in solving aerospace problems” , February readings, 2017, Baku, NAA, p,114-118/
5. Исматова Х.Р., Абдуллаева С.М. Структура ба­зы данных справочной географической информа­ци­онной системы анализа и отображения экологи­чес­кой ситуации. Известия АН Азерб.,Баку, 1999, том 19, №3-4.
6. Исматова Х.Р. Автоматизированное дешиф­ри­рование процессов опустынивания по данным дис­тан­ционного зондирования. Известия АНАКА. 2005, т.8, №1(8), стр. 16-22.
7. Исматова Х.Р. Формирование геоин­форма­ци­онной модели развития экологически опасных си­туаций прибрежной территории Каспийского моря. Сборник научных статей «Современные проблемы дистанционного зондирования земли из космоса», ИКИ РАН, Москва, 10–12 ноября 2004, стр. 459-466.
8. Нагимова А.М. Социологический анализ ка­чества жизни населения: региональный аспект. Ка­занский ГОС. Универс.,2010, 307с.
9. Мамедов Р.М. – Колебания уровня и со­ци­ально-экономические последствия прибрежной зо­ны Каспийского моря.//Гидрометеорологический мониторинг окружающей среды. Баку, 1992,№2.
10. Мамедов Р.М., Исматова Х.Р., Джафарова Н.Р. Комплексная методика составления карт про­цессов опустынивания Апшеронского полуострова на основе космических снимков. // Изв. Нац. Акад. Азербайджана. Науки. 2016. №3-4. С. 65-76.
11. Пузаченко Ю.Г. Математические методы в географических исследованиях. М.: «Академия». 2004, 416 с.
12. Чандра А.М., Гош С.К. Кн. “Дистанционное зондирование и географические информационные системы, Москва, Техносфера,2008, 312с.
13. Хаггет П. Пространственный анализ в эко­но­мической географии. Пер. с англ. М.: «Прогресс». 1968. 391с.

Çapa qəbul olunub: 05 oktyabr 2021

Məqaləni yüklə