XƏRİTƏŞÜNAS-ALİM  ŞİRBƏY ƏLİYEVİN YARADICILIĞINDA XƏZƏR DƏNİZİNİN TARİXİ-COĞRAFİ XƏRİTƏLƏRİNİN ELMİ İNTERPRETASİYASI

Ş.K.Əzizov

[email protected]

Xülasə. Məqalə xəritəşünas-alim Şirbəy Əliyevin (1907-1975) yaradıcılığına həsr olunmuşdur. O, 1935-ci ildə Moskva Mərz (sonra Geodeziya) İnstitutunu bi­tir­miş və geodeziya-kartoqrafiya təhsili almışdır. Azər­baycan Elmlər Akademiyasının Coğrafiya İnstitutunda onun əmək fəaliyyəti 1946-cı ildən başlayır. Namizədlik dissertasiyası üçün elmi mövzu seçimini aparan Ş.Əli­yev müxtəlif dovrlərə aid tarixi-coğrafi xəritələr əsa­sında Xəzər dənizinin səviyyə dəyişməsi mövzusu üzə­rində dayanmışdır. O, 1958-1975-ci illərdə xətitəçəkmə şöbəsinə rəhbərlik etmiş, həmin illərdə Coğrafiya İns­ti­tutunda nəşr edilmiş əksər xəritələrin müəllifi, mə­sl­ə­hət­çisi və ya redaktoru  olmuşdur.

Xəzər dənizinin səviyyə dəyişməsini və tarixi xə­ri­tə­lərini tədqiq edən mütəxəssislər üçün Ş.Əliyevin elmi tədqiqatları haqqında məlumat əldə etmək imkanları az olmuşdur. Xüsusilə, onun tədqiqat materiallarının bir his­səsinin “Xəzər dənizi tarixi xəritələrdə” (1973) mo­no­qrafiyasında Azərbaycan dilində  nəşr edilməsi ona gə­tirib çıxardı ki, qonşu ölkədərdə bu kitabdan istifadə Xə­zər tədqiqatçılarının bir çoxu üçün çətinlik yaratdı.

Məqalədə Ş.C.Əliyevin elmi əsərlərinin geniş ic­ti­ma­iyyətə təqdim edilməsi məqsədi ilə onun elmi ya­ra­dı­cılığının qısa səciyyəsi verilmiş, elmin inkişafına ver­di­yi nəticələr və töhfələr göstərilmişdir.

Açar sözlər: Xəzər dənizinin xəritələri, tarixi və coğ­rafi xəritələr, kartoqrafik tədqiqat metodu, dəniz sə­viyyəsindəki dəyişiklik, transqressiya, reqressiya.

ƏDƏBİYYAT

1. Алиев Ш.Дж. 1973. Каспийское море на ис­торических картах. Баку, Изд-во «Элм», 130с. (на азерб. языке)
2. Алиев Ш.Дж. 2007. Исторический обзор и анализ карт Каспийского моря до начала  XIX в. Ад­министративные карты  территории Азербайджана и их изменения  за  период 1813-1970 гг.  Статьи. Баку: МВМ, 224 с.
3. Азизов Ш.К. 2009. Крупный вклад в кар­то­гра­фию Азербайджана (о книге Ширбека Алиева). «Из­вестия» НАНА, науки о Земле, №1, с.105-106. 

Çapa qəbul olunub: 27 yanvar 2020

Məqaləni yüklə