TƏBİİ VƏ ANTROPOGEN AMİLLƏRİN GÜRCÜSTANIN DAĞLIQ REGİONLARININ EKOLOJİ ŞƏRAİTİNƏ TƏSIRI

E.D.Salukadze, T.T.Çaladze

Xülasə. Gürcüstanda landşaftların vəziyyətinin təhlili göstə­rir ki, təbii-ərazi komplekslərinin dəyişilməsinin səciy­yəsi təbii və antropogen amillərdən, insanların təbiətə göstərdiyi təsirin davametmə müddətindən və xüsusi ilə landşaft və onun strukturundan aslıdır. Təbii-ərazi kom­plekslərinin (landşaftların) ekoloji vəziyyəti əsasən tex­niki-təsərrüfat fəaliyətindən aslıdır.

Meşə örtüyünün məhv olunması torpağın fiziki-me­xaniki və kimyəvi-bioloji tərkibinin dəyişməsinə səbəb olur, bunlar isə, öz növbəsində, maye səthi axını, torpaq eroziyası və yarğanların yaranmasını gücləndirir. Bun­ların nəticəsində təbii dağıdıcı hadisələrin aktiv­ləşməsi–yamac erozion proseslərin formalaşması, sel, daşqın, qar uçqunlarının yaranması üçün xüsusi əlverişli şərait əmə­lə gəlir. Hazırda meşənin yuxarı sərhədi təxminən 2000-2100 m hündürlükdən keçir. Sərhəd süni olaraq 400-500 m aşağı salınıb, məsələn, Kaxetin Kav­kasion hissəsində meşənin təbii sərhədi təxminən 2500 m hün­dür­lükdən keçdiyi halda, hazırda bu heç bir yerdə qoru­nub saxla­nılmamışdır.

ƏDƏBİYYAT

1. Амиранашвили А.Г., Блиадзе Т.Г., Чихладзе В.А, Предлагаемые экологические последствия лес­ного пожара в природном заповеднике Боржоми-Харагаули в августе 2008 года,, мат. Межд. конф.: “Климат,природные ресурсы, стихийнные катастро­фы на южном Кавказе”, Тбилиси, 2008с.291-299
2. Бондырев И.В., Таварткиладзе А.М., Церетели Э.Д. и др. География катастроф и риска в зоне влаж­ных субтропиков Кавказско–Понтийского региона), Тбилиси: Полиграф, 2007, 357 с.
3. Варазашвили Л.И, Церетели Э.Д., Проблема ра­­ци­­о­нального использования и охрана геоло­ги­чес­кой среды, Мат. I Всесоюз. съезда инж. экологов, «Проб­лемы рационального использования и охраны гео­ло­гической среды», Киев, « Наукова думка», 1989, с. 201-204.
4. Мачавариани В.М. Эрозия почв и мероприятия за­щиты. Тбилиси, “Мецниереба”, 1988, с. 42-46.
5. Природные ресурсы Грузии и охрана окружа­ю­щей среды, Статистический сборник (Департа­мент статистики Грузии), Тбилиси, 2009, 68 с.
6. Салуквадзе Е.Д., Гогебашвили М.И., Иваниш­вили Н.И., Действие антропогенного загрязнения на экстремальные ландшафты горных регионов, мат. Межд. конф. “Актуальные проблемы географии горных регионов”, Тбилиси, 2008, с. 351-358.
7. Таташидзе З.К., Церетели Э.Д., Хазарадзе Р.Д. Стихийные природные явления, в кн. «География Грузии». (часть 1 физическая география), Тбилиси. “Мецниереба”, 2000, с. 69 – 90 (на груз. языке).
8. Церетели Э. Д . Церетели Д. Д., Вопросы инже­нерно – геологического районирования горных тер­ри­торий по условиям развития оползневьх процес­сов ( на примере Грузий. Сб. – материалы н.т. конф. Разработка методов…) Тбилиси, 1978.
9. Церетели Э.Д., Церетели Д.Д., Геологические условия развития селей в Грузии. Тбили­си, “Мец­ниереба”. 1985, 185 с.
10. Церетели Э.Д., Мачавариани В.М., Эрози­онная опасность территории Грузии. Генеральная схема противоэрозионных мероприятий Грузинской ССР на период до 2000 года. Тбилиси «Сабчота сакартвело», 1988, с.183-257.

Məqaləni yüklə