Coğrafiya və təbii resurslar

LƏNKƏRAN TƏBİİ-COĞRAFİ BÖLGƏSİ MEŞƏ LANDŞAFTLARININ EKODİNAMİKİ PROBLEMLƏRİ VƏ ONLARIN YAXŞILAŞDIRILMASI

M.A.Nadirov

AMEA akad. H.Ə.Əliyev ad. Coğrafiya İnstitutu

AZ 1143, Bakı, H.Cavid pr.,115

                                                                                                                                                                                          _________                      

 

X ü l a s ə

Məqalədə ilk dəfə relikt meşə landşaftlarının antropogen dinamikası və bundan irəli gələn ekoloji problemlər kompleks şəkildə araşdırılmışdır. Mü­əyyən edilmişdir ki, Lənkəran ovalığının düzənlik meşələri demək olar ki, tamamilə məhv edilmiş və müxtəlif strukturlu antropogen komplekslərə trans­formasiya olun­muşdur, möv­cud meşə ekosistemlərinin biomüxtəlifliyi azal­mış, bəzi ağac və kol növləri sıradan çıxmış yarusluluq pozulmuş, meşənin sıxlığı eko­loji normadan aşağı düşmüşdür. Təklif olunan ?i= S1/S3  düsturu ilə tədqiq olunan regionda inzibati rayonlar üzrə ekoloji sabitlik indeksi he­sab­lanmışdır. Lən­kəran təbii-coğrafi bölgəsinin relikt meşə ekosisteminin ümum­dünya təbii ge­nefondunun qorunub saxlanılmasındakı rolunu nəzərə alaraq Hir­kan Milli par­kının sahəsinin 3 dəfə artırılması və regiondakı meşə eko­sis­temlərinin ta­ma­milə qoruma altına alınması məqsədə uyğun hesab edilmişdir.

Açar sözlər: relikt landşaft, ekodinamika, ekoloji sabitlik, ekoloji tarazlıq, indeks

ƏDƏBİYYAT

  1. Əlizadə E.K., Mikayılov A.A., İsmayılov M.C. və b. Landşaft xəritəsi (1:600 000), BKF,2017
  2. Bintanja, R. and van de Wal, R.S.W., 2008. North American ice-sheet dynamics and the onset of the 100,000-year glacial cycles. Nature, 454, 869-872.
  3. Kristensen, T.B., Huuse, M., Piotrowski, J.A. and Clausen, O.R., 2007. A morphometric analysis of tun­nel valleys in the eastern North Sea based on 3D seismic data. Journal of Quaternary Science, 22(8), 801-Korte,M., & ConstableC.G.,2005.
  4. Гроссгейм А.А. Анализ флоры Кавказа. Тр. БИН Аз ОЗФАН СССР, т.1, Баку.1936.
  5. Прилипко Л.И., Гогина У.У. Редкие виды при­род­ной флоры Талыша, заслуживающие охраны. Бюлл. ГБС, вып.107,1978.
  6. Ахундов Г.Ф. Материалы к познанию эндемизма флоры высших расстений Азербайджана. Изв. АН Азерб.ССР, сер.биол., №6,1965.
  7. Недялков С.Г. Прикаспийские леса в Иране и за­ко­­но­мероности их распространения. Автореф. докт. дисс. Тбилиси, 1978.
  8. Сафаров И.С. Субтропические леса Талыща, Баку, 1979,157 стр.
  9. Исмаилов М.Д. Динамика низинно-лесных ланд­шафтов Шолларской и Ленкоранской рав­нин и пу­ти их рационального использования. Авто­реф. дисс., Баку,1990.
  10. 10. Еленевский А.Г., Радыгина В.И. О понятии «ре­ликт» и реликтомании в географии растений // Бюл. МОИП. Отд. биол. 2002. Т.107, вып. 3. С.39-49.
  11. 11. Казакова М.В., Тихомиров В.Н. О мнимых ре­лик­тах на Среднерусской возвышенности // Бюлл. МОИП. Отд. биол. 1984. Т. 89, вып. 5. С. 102-117.
  12. Сенатор С.А., Саксонов С.В. Причины дизъ­юн­кций ареалов растений в Самарско-Ульяновском Поволжье (в порядке дискуссии) // Тео­ре­ти­чес­кие проблемы экологии и эволюции. Теория аре­а­лов: виды, сообщества, экосисте мы. V Лю­би­щевские чтения. Тольятти, 2010. С. 180- 189.9.
  13. 13. Конева Н.В., Саксонов С.В. Реликтовые эле­мен­ты во флоре Самарской Луки: обзор работ // Эко­ло­гия и география растений и сообществ Сред­него Поволжья. Тольятти, 2011. С. 52-59.
  14. 1 Коломыц Э.Г. Локальные механизмы гло­баль­ных изменений природных экосистем. М.: На­ука, 2008. 427 с.
  15. Пшеничков Б.В., Пшеничникова Н.Ф. Ланд­шаф­то­ведение, Владивосток, Изд-во ВГУЭС, 2012, 244с.
  16. Мамай И. И. Динамика ланд­шаф­тов. М, МГУ, 1992.

Məqaləni yüklə