Coğrafiya və təbii resurslar

KİMYƏVİ AXIMIN FORMALAŞMASINA FİZİKİ-COĞRAFİ AMİLLƏRİN TƏSİRİ (Azərbaycan Respublikasi daxilində)

M.A.Abduyev

AMEA akad. H.Ə. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu

AZ 1143, Bakı ş., H. Cavid pr., 115

Xülasə. Məqalədə Azərbaycanın dağ çaylarının kimyəvi axımının formalaşmasına  fiziki-cografi amillərin (geoloji quruluşun, torpaq-bitki örtüyünün, meşəliliyin, iqlim amillərinin, çayların su rejiminin) təsiri təhlil edilərək, kimyəvi axımın həmin amillərdən asılılığı araşdırılmışdır. Mü­əyyən olunmuşdur ki, hövzələrində karst prosesləri yayılmış çayların su sərfləri ilə minerallaşma arasındakı əlaqə ikiqolludur. Kimyəvi axımla meşəlilik əmsalı arasında tərs mütənasibliyi əksetdirən əlaqə alınmışdır.

ƏDƏBİYYAT

ABDUYEV M.A. Torpaq örtüyünün və süxur­ların litoloji tərkibinin çayların kimyəvi axımının formalaşmasına təsiri. Azərbaycan Coğrafiya Cəmiy­yətinin əsərləri. XI cild. Azərbaycanda müasir coğrafi tədqiqatlar. Bakı, 2007a. s. 458-463.

ABDUYEV M.A. Kimyəvi axımın forma­laş­masında iqlim amillərinin rolu (Azərbaycan Respub­likası daxilində). Coğrafiyanın bu günü və sabahı. Prof. M.A.Müseyibovun anadan olmasının 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. Bakı, 2007b. s. 153-155.

ABDUYEV M.A. Gursululuq dövründə çay sularının minerallaşması və kimyəvi tərkibi (Azər­baycan Respublikası daxilində). Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin əsərləri. XIII cild. Ekstremal təbii-dağıdıcı hadisələr və onların yaratdığı ekocoğrafi prob­lemlər. Bakı, 2008a. s. 299-304.

ABDUYEV M.A. Çay sularının qıtsulu dövrdə minerallaşması və kimyəvi tərkibi. Ekstremal hid­rometeoroloji hadisələrin qlobal və regional prob­lem­ləri. Prof. M.Ə.Məmmədovun anadan olmasının 70 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. Bakı, 2008b. s. 26-29.

BAYRAMOV Ş.P., ZEYNALOVA F.A., NƏCƏFQULİYEV N.A. Atmosfer çirklənməsi və tur­şulu yağışlar.// Ekologiya və su təsərrüfatı. 2009. №2. s. 11-14.

İMANOV F.Ə., VERDİYEV R.H., AĞAYEV Z.B., HÜMBƏTOVA Ş.Y. Şərqi Azərbaycan çay­la­rının su ehtiyatları. Bakı-2012. 183 s.

АЛИМОВ А.К. Оценка и прогноз качества кол­лекторно-дренажных вод и возможности использования их в народном хозяйстве. Баку, Элм. 1997. 191с.

АЛЕКИН О.А. Основы гидрохимии. Л. Гид­ро­метеоиздат. 1970. 444 с.

Геология Азербайджана. Гидрогеология. Изд. АН Азерб. ССР. Баку,2008. 357 с.

ЗАСЛАВСКИЙ М.Н. Эрозия почв. М. Изд. «Мысль», 1974. 245 с.

КРИВЕНЦОВ М.И., ТАРАСОВ М.Н. Прогнозирование минерализации и содержание глав­ных ионов в воде водохранилищ. Л. Гид­рометеоиздат, 1976,112 с.

МИНАКОВА Е.А. Учет метеорологических факторов в управление качеством поверхностных вод. Автореф. Канд. Дисс. Геогр.наук. Санкт-Петербург, 2004. 24 с.

СМИРНОВ М.П. Гидрохимия рек гор с тундровоарктическими типами вертикальной пояс­ности России. Известия РАН. Серия геогра­фи­ческая, 2008. №2. с. 59-66

ФАДЕЕВ В.В., ТАРАСОВ М.Н., ПАВЕЛКО В.Л. Связь между гидрохимическим и водным режимом равнинных и горных рек СССР. Тр. IV Всесоюзного гидрологического съезда. Л. 1976. Т.9. с. 198-212

ШИХЛИНСКИЙ Э.М. Атмосферные осадки. В кн: Климат Азербайджана. Изд. АН Азерб. ССР, Баку. 1968. с. 152-185

ШИШКИНА Л.А. Гидрохимия. Л. Гидро­ме­тео­издат, 1974. 286 с.

 

Məqaləni yüklə