Coğrafiya və təbii resurslar

DAĞLIQ ŞİRVANIN MİKROORONİMLƏRİNİN TƏDQİQİ (Müsbət relyef formalarını əks etdirən mikrooronimlər)

V.N.Bəndəliyev

AMEA akad. H.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu, Az 1143, Bakı, H.Cavid pr., 115

[email protected]

Xülasə. Məqalədə Dağlıq Şirvan regionunun mikrooronimləri tədqiqata cəlb edilmiş və araşdırılmışdır. Ərazidə yayılmış coğrafi adların əmələgəlmə şəraiti, sə­bəb­ləri öyrənilmişdir. Region üçün torpaq, bitki və heyvanlar aləminin yayılması, fay­dalı qazıntıların, ümumiyyətlə təbii ehtiyatların üzə çıxarılması, onlardan is­tifadə edilməsi yolları, keçmiş landşaftların bərpası, təbii ehtiyatlardan sə­mə­rəli istifadə edilməsi vacibdir. Bu baxımdan hər bir mikrotoponimin qeydə alı­nıb tədqiqata cəlb edilməsi əhəmiyyəti böyükdür. Fiziki-coğrafi şəraitlə bağ­lı mikrooronimlərin öyrənilməsi yolu ilə keçmiş və müasir düvrdə baş ver­miş təbii hadisələri, geoloji prosesləri, relyefdə, iqlimdə, bitki örtüyündə, hey­vanlar aləmində baş vermiş dəyişiklikləri, keçmiş landşaftların bərpası, əha­linin məskunlaşması, təsərrüfatın inkişaf istiqamətləri, gələcək pers­pek­tiv­ləri və s. izləmək mümkündür. Tədqiqat zamanı ilk dəfə olaraq Dağlıq Şirvan və onu əhatə edən ərazilərdən toplanmış mikrooronimlərin təsnifatı cədvəli və xəritə-sxemi tərtib edilmişdir.

Açar sözlər: mikrotoponim, mikrooronim, nominasiya, Dağlıq Şirvan, Böyük Qafqaz

ƏDƏBİYYAT

  1. Azərbaycan Respublikası inzibati ərazi böl­gü­sü. Bakı, 2013. 487 səh.
  2. Azərb SSR-in fiziki xəritəsi. Miq:1:600000 SSRİ DB Geod və Xəritəçilik idarəsi M. 1958.
  3. Azərbaycan tarixi I cild. Bakı, 1958. 448 səh.
  4. Bəndəliyev N.S. Dağlıq Şirvanın topo­nim­lə­ri. Ba­kı: «elm», 2009. 352 səh.
  5. Budaqov B.Ə. Qeybullayev Q. Ermənistanda Azər­­baycan mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti. Bakı, 1988. 454 səh.
  6. Budaqov B.Ə. Türk uluslarının yer yaddaşı. Bakı, 1994. 271 səh.
  7. Eyvazova R. Əfqanıstanda türk mənşəli to­po­nim­lər. Bakı, 1955. 244 səh.
  8. Əbülqasim Firdovsi. Şahnamə Bakı-Yazıçı 1987. 333 səh.
  9. Qeybullayev Q.R. Az türklərinin təşəkkülü ta­ri­xin­dən.Bakı,1994. 248 səh.
  10. Qeybullayev Q.R. Qarabağ [etnik və siyasi ta­rixinə dair] Bakı,1990.248 səh.
  11. Qumilyev L.N. Qədim türklər. Bakı, 1993. 536 səh.
  12. Şamaxı ensiklopediyası. Bakı, 2015. 432 səh.
  13. Vəlixanlı N.M. Ərəb Xilafəti və Azərbaycan. Ba­kı, 1993. 157 səh.
  14. Vəliyev M.H. Azərbaycan [fiz-coğ, etnoq. və iq­tis. oçer., Bakı, 1993. 192 səh.
  15. Авдеев М. Юго-Восточ Ширван и Сальянская степь.Баку,1930. с. 232
  16. Административное территориальное деление СССР. Москва 1958 г. с. 631.
  17. Винников Я. Р. Родпленной и этнической сос­тав населения Чарджуской области Туркмен ССР и его рас-ние Труды ин-та истории и етнографи Т. VII Ашхабад, 1962.
  18. Зейдлиц Н. Списки населенных мест. Рос­сий­ская империя. Бакинской губерния. Тифлис, 1870 г. 282 стр.
  19. Карта СССР. М: 1:4000000 упр. Геод. И картогр. При Совет Министров СССР. М. 1980. Г.
  20. Карта схем летных поствищ. Шемахинского района. Баку. 1954. г.
  21. Кононов А.Н. Родословная Тюркмен [со­чи­не­ние Абул Газыхана Хивинского] М. 1958. г. 190 стр.
  22. Минорски В.Ф. История Ширвана и Дербента X-XI в. М.1963. г. 270 ст.
  23. Нуриев А.Б. Новые находки в селениях Куш­чу, Коланы, Поладлы и Геогляр Шемахинского ра­йона Азерб. ССР. и этнографические изыскания в Азербайджане 1976. Г. 91 ст.
  24. Савина И.В. Словарь географических тер­ми­нов и других словь формируюших топонимов Ира­на. Изд. Наука М. 1971 г.-346 стр.
  25. Халилов Д.А. Археологические находки близ селa Коланы Шемахинский района. Ар­хео­ло­ги­чес­кие исследования в Азербайджане-Баку-1965 г. [сб. статей] Баку. Изд. АН Аз. ССР.1965 г.
  26. Хан Агов. экономический быт госуд-ный кресть­ян Джаванширского уезда [МИЕЭБГКЗК] Т. VI Тифлис, 1887 г.
  27. Шопен И. Новые заметки про древней ис­то­рии Кавказа и его обигателей Санкт-Петербург, СПБ,: 1886.[6], 501, [2] C.; 22,6 +14,6 см.

Məqaləni yüklə